Ég er enn að velta fyrir mér hvaða framboð ég á að kjósa í komandi kosningum.
Áttavitinn og DV hafa ágætis vefsíður sem leyfa kjósendum að máta sína skoðanir við skoðanir frambjóðenda. Fróðlegt, en ég er ekki sannfærður um niðurstöðuna.
Svo er hægt að nálgast viðfangsefnið á annan hátt…
Myndi einhver flokkanna vilja „mig“ sem talsmann? Ég á ekki við mig prívat og persónulega, heldur einhvern með nákvæmlega sömu skoðanir og ég.
Ég held satt að segja ekki.
Ég afskrifaði Samfylkinguna fyrir nokkrum vikum vegna óásættanlegs framgangs í stjórnarskrármálinu.
Ég komst ekki að því fyrir víst hvort um viljaleysi eða getuleysi var að ræða. Enda skiptir það engu máli. Ef getan til að klára mikilvæg mál er ekki fyrir hendi þá er ekki mikill tilgangur í að senda þau á þing.
Þarna er fullt af fólki sem ég þekki af góðu einu, margir einstaklingar sem ég er mjög svo sammála og svo aðrir sem ég er fullkomlega ósammála. Talsmaður kuklara, Ólína Þorvarðardóttir, er þarna í framboði og ég á ekki kost á að strika yfir nöfn frambjóðenda í öðrum kjördæmum en mínum.
Samfylkingin rúmar sem sagt margar ólíkar skoðanir. Ég tel mig hvorki jafnaðarmann eða sósíalista, en ég vil að velferðarmálum sé vel sinnt, á þessu er nefnilega nokkur munur. Ég vil að ríkið sinni fáum málefnum, en geri það vel. Þó launamunur þurfi að vera innan einhverra skynsemismarka þá eru kröfur um jöfn laun eitthvað sem ég get ekki tekið undir. Nánar um þetta síðar.
En niðurstaðan er nú samt sú að ég get tekið undir mörg stefnumál Samfylkingarinnar – þeas. þó forsendurnar séu í einhverjum tilfellum ólíkar þá get ég tekið undir niðurstöðurnar að mörgu leyti.
Þá má ekki gleyma því að flokkurinn fékk gífurlega erfitt verkefni eftir síðustu kosningar og þó ég hefði mælt með öðrum leiðum og öðru vísi aðgerðum – þá má ekki taka það af þeim að margt hefur gefist vel og við erum í rauninni í betri aðstöðu en við hefðum mátt leyfa okkur að vona.
En svo eru nokkur mál þar sem ég er fullkomlega ósammála, verst þykir mér sýndarmennska og sópa-undir-teppið aðgerðir í málum sem eru líkleg til að auka vinsældir. Og svo eru þar fyrir utan mál þar sem þau virðast sammála mér – eða ég þeim – en það einfaldlega gerist ekkert.
Eins og ég gagnrýndi bæði Sjálfstæðisflokk og Framsóknarflokk fyrir að hafa ekki gert upp við hrunið, þá gagnrýni ég Samfylkinguna fyrir það sama. Vissulega var aðkoma þeirra talsvert skemmri, en það sátu á þingi einstaklingar sem voru ráðherrar 2007-2009 og eru enn í framboði. Ekkert hef ég heyrt um ábyrgð þeirra, hvað þeir hafa lært af hruni og hvernig þeir myndu bregðast öðru vísi við. Kannski hefur þetta komið fram og þá væri fróðlegt að sjá.
Að lokum kemur raunsæi til sögunnar, spurningin um að kjósa „taktískt“. Mér finnst það í rauninni fáránlegt, en kannski er of mikið undir í þetta sinn.
[fyrir áhugasama, þá er viðbót neðst í færslunni á því hvers vegna titillinn breyttist úr „varla“ í „ekki“]
Mér hafa fundist Píratar að mörgu leyti áhugaverður kostur. Þarna kemur ný nálgun, þarna eru ferskar hugmyndir og umfram allt mikill vilji til að efla lýðræði og rétt einstaklingsins. Áhersla er lögð á að upplýsingar séu forsenda ákvörðunar, að mál séu rökrædd málefnalega áður en afstaða er tekin. Afdráttarlaus stuðningur við nýja stjórnarskrá vegur þungt. Þarna er svo mikið af „góðu fólki“, greindu og heiðarlegu með skýran vilja til að vinna að breyttu og betra þjóðfélagi, fólki sem ég vil gjarnan sjá á þingi. Eiginlega mætti halda að þetta væri skothelt.
En það hafa runnið á mig tvær, jafnvel þrjár, fjórar grímur síðustu vikur.
Ýmsar fullyrðingar á síðu Pírata eru frekar undarlegar og þarna er fólk ofarlega sem sem mér finnst ekki eiga meira erindi á þing en „vírherðatré“. Það læðist óneitanlega að mér grunur við frekari lestur á síðu Pírata að stefna þeirra sé ekki mjög vel ígrunduð, jafnvel skrifuð af fámennum hóp og mögulega hent upp á hlaupum án mikilla umræðna, sem væntanlega er ekki alveg í anda flokksins.
Og ég fór líka að velta fyrir mér hvort þeir væru nægilega samkvæm sjálfum sér þegar málið er skoðað betur.
Eitt af því sem mér finnst heillandi við Pírata er að þeir hafa svarað spurningum um stefnumál, td. í efnahagsmálum, þannig að það sé ekki kannski þeirra að taka endanlega ákvörðun, heldur eigi að ræða málin, koma með upplýsingar og röksemdir og leyfa fólki að velja. Mér finnst þetta góð og virðingarverð nálgun. En svo er flokkurinn á sama tíma að kynna mjög einstrengingslegar og undarlegar skoðanir á smáatriðum sem fullkomlega mætti afgreiða á sama hátt. Er þetta ekki ákveðin mótsögn, innbyrðis ósamræmi?
Þar fyrir utan, ef ég gríp nokkrar af handahófskenndu flakki:
Höfundarréttur er eitt af mest áberandi atriðum hjá Pírötum. Ég er mjög ósáttur við ólöglegt niðurhal efnis. Hitt er staðreynd að þetta er eitthvað sem er vonlaust að koma í veg fyrir. Breytingar á höfundarréttarlögum eru nauðsynlegar.. en út frá réttum forsendum. Nafnið, sem við skulum koma að síðar, vísar í forsendur sem ég er ekki sáttur við. Og ætti ekki leyfa fólki að greiða atkvæði um lög um höfundarrétt?
Tjáningarfrelsi, frelsi einstaklingsins eru stórmál hjá Pírötum. Sem er gott. En ég sakna aðgerða, td. varðandi tjáningarfrelsi. Hitt er að þeir virðast vera nánast alfarið á móti heimildum lögreglu til að rannsaka mál. Ekki misskilja, þeim heimildum þurfa að vera settar strangar skorður og um þær eiga að gilda stífar reglur. En þær þurfa að vera til staðar. Því, eins og dæmin sanna, þá hafa ofbeldismenn og glæpahópar svipt fólk frelsi í skjóli þess að heimildir til rannsókna eru takmarkaðar. Ég er til dæmis ekki á móti vændi í sjálfu sér, en mér finnst sjálfsagt að meðhöndla þá sem stunda mansal (nánast) eins og morðingja. Heimildir lögreglu til rannsókna eru mikilvægar til að tryggja frelsi þeirra kvenna sem lenda í þessum glæpalýð.
Annað sem ég á hvað erfiðast með að komast yfir er að þrátt fyrir að mikið sé lagt upp úr að upplýsingar séu forsendur ákvarðana hafa margir forsvarsmenn Pírata talað fyrir skoðunum sem stangast á við þekktar upplýsingar.
Það er ekki undarlegar skoðanir sem stangast á við upplýsingar sem trufla mig. Jú, auðvitað talsvert, en það er ekki það versta. Það sem truflar mig er að flokkur sem leggur þá grunnlínu að upplýsingar séu bestu forsendur skuli flagga svo mörgum talsmönnum sem virðist fullkomlega ófærir um að vinna úr upplýsingum, styðja þess í stað hindurvitni, órökstuddar hugmyndir og það sem einu sinni var kallað „kellingabækur“ (og er ekki hugsað hér í einhverri kynja merkingu).
Þannig að áður en ég get mögulega kosið Pírata vildi ég gjarnan fá hvort einhver frambjóðandi, amk. sem er ofarlega á lista og í þingsætis eða varaþingsætisfæri, talar fyrir
Afsakið, en svona tal gengur ekki í flokki sem kennir sig við upplýsingar.
Og ég get einfaldlega ekki fjallað um Pírata án þess að koma að nafninu. Forsvarsmenn flokksins hafa vissulega svarað fyrir skelfilegt nafnið. En það truflar mig samt. Þetta virkar einfaldlega á mig svona eins og að kalla flokk „Þjófaflokkinn“ og bæta svo við, „en við erum reyndar hætt að stela“. Þetta vísar nefnilega til ólöglegs athæfis, hreinlega þjófnað á höfundarrétti. Þá er nafnið ofur hallærislegt – í rauninni miklu hallærislegra á íslensku en á öðrum tungumálum. Tilvísunin er skýrð með því að þetta vísi til „systurflokka“ erlendis en þetta eru einfaldlega nánast óþekktir flokkar hér á landi og tilvísunin sem slík því einskis virði. Þannig ber þetta val ekki vitni um góða dómgreind. Nafnið er vont, mjög vont, en gott og vel.. þetta er kannski ekki aðalatriðið, ég skal ekki láta þetta vera úrslitaatriði.
Já, og ég skal heldur ekki tala um kjánahrollinn sem ég fæ þegar þau tala um „kapteina“.
En þrátt fyrir öll þessi neikvæðu atriði, þá er ég ekki alveg viss – mögulega eru þetta „byrjunarörðugleikar“ – þeas. reynsluleysi – og kannski er gott að fá nýja og ferska hugsun.
[smá uppfærsla]
Eftir smá umhugsun og að skoða umræður þá fer atkvæði mitt annað að þessu sinni. Ég var reyndar mjög ánægður með mörg svaranna, Björn Leví, Jón Þór, Tómas og fleiri – Helgi að mestu leyti þó mig vanti nú eiginlega eitt svar. Þannig var ég nú kominn á það að kannski ætti atkvæði mitt heima hjá Pírötum eftir allt saman.
Á móti kom að ég fékk videó svar frá tveimur frambjóðendum sem var ekki bara byggt á því að fara rangt með það sem ég sagði, heldur einnig einhvers konar útúrsnúningum á umræðunni, svara einu málefni með því að tala um annað… Og minnti mig óþægilega á taktík gamalla „ræðuhunda“ á þinginu.
Píratar eru vissulega áhugaverður kostur og nálgun þeirra verður góð viðbót og tilbreyting á komandi þingi. Það stefnir í að þeir fái nokkur þingsæti, sem er gott. Ég er hins vegar á því að þar séu of margir sem ekki eru færir um að vinna eftir hugmyndum flokksins og eiga ekkert erindi á Alþingi. Ég ætla því að styðja annan valkost.
Þetta fer víst í flokkinn óvinsælar skoðanir… en ég er orðinn ýmsu vanur, „drullusokkur“ og „ekki í lagi“ voru kveðjurnar sem ég fékk í gær.
En á meðan frambjóðendur og flokkar eru á eyðslufylliríi fyrir peningana sem við ætlum að ná af erlendum kröfuhöfum… og komnir langt með að lofa flatskjá á hvert heimili – þá velti ég fyrir mér.
Það er talað um að kröfuhöfum liggi á að semja. Ég hef ekki séð neitt sem styður þessa fullyrðingu, þvert á móti þá virðist þolinmæði vera einkennandi fyrir þá.
Einhver sagði að þeir hefðu fengið fjárfestingu sína margfalt til baka. Formaður Framsóknarflokksins meðal annarra. Ég hef ekki séð neinar tölur sem styðja þetta. „Margfalt“ myndi jú þýða að minnsta kosti 100% ávöxtun. Hefur einhver kröfuhafi fengið fjárfestinguna margfalda til baka? Hver? Hversu margfalt? Hafa þeir fengið þetta greitt út? Eða eiga þeir einfaldlega óútgreiddar innistæður?
En það virðist allir komnir með 300 milljarða í vasann til að gefa kjósendum.
Þá kemur erfiða spurningin. Komu þessir fjárfestar ekki með peninga inn í hagkerfið í góðri trú? Vissum við ekki fullvel að þetta voru, amk. meðal annars, vogunarsjóðir þegar peningarnir komu inn í landið. Sögðum við nei, takk, við viljum ekki peninga frá „hrægömmum“? Kannski, en ég man ekki til þess. En þegar kemur að því að borga, þá eru þetta allt í einu orðnir voða, voða ljótir kallar (og kellingar væntanlega).
Erum við ekki að haga og eins og siðlausir og gráðugir smákrimmar?? Ég spyr..
Við þiggjum peninga. Við skuldum þeim sem við fengum peningana hjá. Og við ætlum að þvinga þá til að semja um eftirgjöf á stórum hluta með hótunum um afturvirka skatta, sérstaka löggjöf og ég veit ekki hvað.
Og nei, ég er ekki talsmaður kröfuhafa. Og ég á engra hagsmuna að gæta. Mér líkar einfaldlega ekki þessi hegðun. Það er allt í lagi að tala við kröfuhafa. Um að gera. Þeir vita væntanlega hvernig ástandið er, ef ekki má skýra fyrir þeim hvað er hægt og hvað ekki. Og endilega reyna að ná samkomulagi. Það er ekki verra ef það skilar því að við skuldum og/eða þurfum að borga minna. En ekki haga okkur eins og tuddar.
Útstrikanir eru ágætis tæki fyrir kjósendur til að koma skoðunum sínum til skila og greiða atkvæði að sínu skapi og hafa áhrif á hverjir ná kjöri.
Það er þó einn galli á gjöf Njarðar. Útstrikanir virka aðeins innan kjördæmis. Kjósandi getur engin áhrif haft á hvernig atkvæði nýtast einstökum frambjóðendum við úthlutun jöfnunarsæta.
Tökum dæmi. Ég er Reykjavík og ef við gefum okkur að ég hefði viljað kjósa Sjálfstæðisflokkinn í síðustu kosningum, sem ég gerði ekki, en ekki viljað gefa Árna Johnsen mitt atkvæði þá hefði ekki getað gert neitt til að koma í veg fyrir að hann gæti nýtt atkvæði mitt fyrir jöfnunarsæti.
Það er sífellt verið að endurtaka ákveðinn grundvallar misskilning varðandi útstrikanir frambjóðenda af listum í komandi þingkosningum.
Það er að segja að útstrikanir skipti engu máli og þess vegna taki því ekki að vera að standa í að strika út þá frambjóðendur sem viðkomandi vill ekki að nái kjöri.
Það er rétt að það þarf mikið af útstrikunum til að þær telji. Hárrétt. En það þarf líka mikið til af atkvæðum til að þau telji. Þetta er nefnilega þannig að á endanum telur útstrikunin jafnmikið og atkvæðið.
Þessi endurtekna bábilja hefur hins vegar orðið til þess að það nýta sér ekki allir þennan möguleika, þrátt fyrir að vilja aðra frambjóðendur en þá sem framboðið stillir upp.
Þannig styður þessi bábilja sjálfa sig, kjósendum er talið trú um að það breyti engu að strika út frambjóðendur og láta það þess vegna vera. Sem verður til þess að sjaldnast eru nægilega margar útstrikanir til að skipta máli.
Það sama gildir auðvitað um endurröðun á lista.
Mér finnst mjög skemmtilegt framtak (skemmtileg framtök?) hjá DV og Áttavitanum að bjóða væntanlegum kjósendum upp á að máta sig við þau framboð sem eru í boði.
Látum liggja á milli hluta hvar ég passa best.
Gallinn er að ég treysti frambjóðendum viðkomandi flokka ekki til að standa við stefnuna.
Þannig að, má ekki taka frambjóðendur sem líklegir eru til að ná þingsæti í opið persónuleikapróf??
Ekki misskilja, ég endurtek að mér finnst þetta frábært framtak og skora á kjósendur að prófa. En hitt skiptir líka máli.
Án þess að vilja gera lítið úr einlægum áhuga meðlima Alþýðufylkingarinnar fyrir betra samfélagi – þá er ég einfaldlega fullkomlega ósammála þeim í grundvallar atriðum. Ég er hvorki sósíalisti eða kommúnisti og get ekki tekið undir stefnumál fylkingarinnar.
Ég vil ekki félagsvæða bankakerfið og ég vil afskipti ríkisins af atvinnurekstri sem minnstan.
Dögun er kannski ekki eins fjarri mér og ætla mætti í fyrstu. Þarna er að minnsta kosti fólk sem ég þekki af góðu einu og hefur einlægan vilja til að bæta hag heimilanna.
Margrét Tryggvadóttir stóð með breyttri stjórnarskrá alla leið og á hrós skilið fyrir.
Það strandar þó á því að ég er þeim fullkomlega ósammála í þeirra helsta baráttumáli, þeas. afnámi verðtryggingarinnar. Verðtryggingin er ekki vandamálið, eins og ég hef marg sinnis fært rök fyrir, heldur háir vextir, undarlega samsett vísitala og há greiðslubyrði.
Þá hjálpar ekki að helstu talsmenn framboðsins hafa sýnt það sem mér finnst fákunnátta og skammsýni.
Sama gildir um mörg stefnumála, eins og að ríkið eigi að sýna frumkvæði… ég er einfaldlega ósammála.
Svo eru auðvitað atriði þar sem ég er þeim sammála, td. varðandi betra og opnara lýðræði.
Hugtakið „húmanismi“ hefur flækst fyrir mér í gegnum tíðina. Ég hafði hálfpartinn skömm á þessu hugtaki í gamla daga, einfaldlega vegna þess að þær tunnur sem buldi hvað hæst í um gildi húmanismans reyndust innantómar þegar kom að eigin hegðun.
Á hinn bóginn er ég meðlimur í Siðmennt, félagi siðrænna húmanista á Íslandi – og fyrir mig eru þær lífsskoðanir mikils virði. Ég reyni hins vegar að taka það til mín – þó eflaust mætti ganga betur – frekar en að messa yfir öðrum.
Nóg um það.
Stjórnmálaflokkur sem byggir á þessum hugmyndum er að mínu viti jafn fráleitur og kristilegur flokkur eða flokkar sem byggja á hvers kyns öðrum trúarhugmyndum. Þetta er einfaldlega sitt hvor hluturinn, fólk getur verið hvar sem er í stjórnmálaflokki og aðhyllst ólíkar lausnir, til dæmis, í efnahagsmálum, hvort sem þeir telja sig húmanista eða ekki.
En svo get ég nú heldur ekki kosið þau vegna fáránlegra stefnumála eins og banka án vaxta og að óheimilt verði að bera fólk út af heimilum (jú, það á að vera erfitt og það á að þurfa mikið til, en ekki ómögulegt).
Valgarður Guðjónsson 