Posts Tagged ‘matvöruverslanir’

Að hrapa, í frjálsu falli, að ályktunum..

Posted: febrúar 17, 2016 in Umræða
Efnisorð:, ,

Ég hef aðeins fylgst með umræðunni um breytingar á áfengislögum. Þetta skiptir mig kannski ekki svo miklu til eða frá hvort áfengi er selt í matvöruverslunum eða ekki. En mér finnst þetta talsvert mikið „prinsip“ mál. Og að hefðbundinni íslenskri umræðuhefð er ég gjarnan stimplaður sem talsmaður einhverra hagsmunahópa eða þaðan af verra um leið og ég leyfi mér að hafa skoðun.

Hitt er að ég hef talsverðan áhuga á bættri umræðu. Að málin séu rökrædd, skoðanir séu rökstuddar og rökin studd af upplýsingum.

Og það hefur verið einstaklega gremjulegt að fylgjast með umræðunni, hvort sem þar fara læknar, þingmenn og/eða þeir sem bara virðast hafa ríka þörf fyrir að vita betur en ég hvað ég vil..

Það er þekkt sagan (sennilega ekki sönn, en góð dæmisaga) um borgarstjórann sem vildi banna sölu á rjómaís í borginni. Hann hafði jú skoðað tölur og tekið eftir, réttilega, að dauðsföllum fjölgaði verulega í takt við sölu á rjómaís. Það var alveg klár fylgni á milli. Það var hins vegar ekki það orsakasamhengi að rjómaís væri að valda dauða. Skýringin var einfaldlega sú að þegar hitabylgjur gengu yfir þá keypti fólk meira af rjómaís – og á sama tíma fóru fleiri óvarlega við að kæla sig, óðu út í aðal á borgarinnar án fyrirhyggju og afleiðing var að fjöldi fólks drukknaði.

Umræðan um sölu áfengis í matvöruverslunum er því miður mjög lituð af því að farið er mjög óvarlega með upplýsingar og tölur. Fullyrt er að tölfræðileg fylgni sýni fram á orsakasamhengi. Og oft er látið nægja að skauta á hundavaði yfir aðgengilegar tölur, í stað þess að rýna í þær og velta fyrir sér hvort mótsagnir í gögnunum gefi ekki tilefni til að skoða betur.

Ögmundur og börnin

Posted: október 9, 2014 in Stjórnmál, Umræða
Efnisorð:, , ,

Ég greip nokkra búta úr umræðum um frumvarp til að leyfa sölu áfengis í matvöruverslunum í fréttum Rúv í gær.. ég ætlaði nú reyndar að láta það gott heita sem ég hef skrifað um þetta mál – en ég var eiginlega enn pirraður yfir rökleysunum þegar ég vaknaði í morgun.

Ég heyrði Ögmund Jónasson tala af miklu yfirlæti niður til flutningsmanna, hvort þeir væru „börn“ og að auðvitað myndu kaupmenn stilla rauðvíninu upp við hliðina á steikunum (man ekki orðrétt).

Fyrir það fyrsta.. kannski hefur Ögmundur ekki komið til útlanda, en ég hef oft verið á flakki, það hefur alveg komið fyrir að ég hafi farið í matvöruverslanir en ég man ekki til þess að rauðvíni hafi verið stillt upp hjá kjötinu. Það hefur (eðlilega) verið með öðrum drykkjarvörum. Kannski þekkist þetta, ég ætla ekki að fullyrða, en þetta er að minnsta kosti ekki vaninn.. ekki frekar en að kaupmenn stilli (óhollum gossullinu) upp hjá kjötinu í dag.

Svona yfirlæti er auðvitað þreytandi, en það fyllir mælinn þegar það er byggt á fáfræði.

Þetta er auðvitað ekkert aðalatriði.

Aðalatriðið er að jafnvel þó kaupmenn myndu stilla víninu upp hjá kjötinu þá er ég alveg fullfær um að taka ákvörðun sjálfur um hvað ég kaupi og hvað ég kaupi ekki. Ögmundur og/eða aðrir þingmenn þurfa einfaldlega ekkert að hafa vit fyrir mér. Við erum ekki börn. Takk fyrir umhyggjuna, en sama og þegið.

Annar þingmaður talaði um að áfengi myndi flæða hér ef breytingin yrði samþykkt. Já, já, eins og áfengi flæðir í þeim löndum Evrópu sem hafa leyft sölu áfengis í matvöruverslunum..

Enn einn talaði af alvöru um að þetta væri „lýðheilsumál“. Mögulega. En í ljósi þess að við Íslendingar erum ekki fyrirmyndir annarra þjóða þegar kemur að áfengisneyslu – og aðrar þjóðir eru ekki að fara að taka upp þann sið Íslendinga að selja áfengi í ríkisreknum sérverslunum – þá er kannski vert að velta fyrir sér hvort núverandi fyrirkomulag sé einmitt „lýðheilsuvandamál“. Og það væri til mikilla bóta að hætta að umgangast áfengi með þeim Molbúahætti sem við gerum.

PS. nei mér er alls ekkert illa við Ögmund, er oft sammála honum (ja, amk. kemur það fyrir), hann er sjálfum sér samkvæmur og hans afstaða og rökin fyrir henni eru yfirleitt skýr – ég er einfaldlega ósammála í þetta sinn.

Áfengi og Ríkið

Posted: júlí 22, 2014 in Umræða
Efnisorð:,

Ég er enn að furða mig á undarlegum og nánast forneskjulegum skoðunum á því hvort selja megi vín í matvöruverslunum eða ekki.

Ég er væntanlega eitthvað tregur, en ég get ekki mögulega skilið rök – eða rökleysur – sem einkenna umræðuna.

Fyrir mér er þetta frekar einfalt. Áfengi er vara sem er leyfilegt að selja hér á landi án sérstakra kvaða, fyrir utan takmarkanir vegna aldurs sem gildir um margt annað.

Hvers vegna ríkið ætti eitt að reka verslun sem selur þessa vöru er mér algerlega óskiljanlegt. Svo ég tíni nú til nokkur atriði

  1. Aðalatriðið eru að þetta er grundvallaratriði þegar kemur að því hverju ríkið á að vera að vasast í og hverju ekki – það er ekki ríkisins að segja hvenær má selja mér og hvenær ég má kaupa vöru sem er leyfileg að selja á annað borð.
  2. Það er mikill tvískinningur í því að selja tóbak í matvöruverslunum en ekki vín. Vín í hófi þykir hollt og er í fæstum tilfellum ávanabindandi. Ég hef ekki heyrt að tóbak sé talið til hollustu og tóbak er nánast undantekningarlaust ávanabindandi.
  3. Ég sé engin rök fyrir því að þurfa að kaupa eina tegund af matvöru fyrir 18:00 á laugardögum ef til kemur að við fáum gesti á sunnudegi eða okkur skyldi detta í hug á sunnudegi að bjóða í mat. Allt annað er aðgengilegt í næstu búð. Ef ég er ekki svo heppinn að búa á höfuðborgarsvæðinu gæti ég þurft að hugsa fyrir þessu enn fyrr.
  4. Að meðhöndla áfengi eins og stórkostlega verðmæti gerir lítið annað en að gera þetta spennandi og eftirsótt.
  5. Takmarkaður opnunartími og sérstakar verslanir gerir ekki annað en að trufla og tefja fyrir og leggja krók á leið þeirra sem nota áfengi í hófi. Þetta breytir engu fyrir þá sem eru í vandræðum með áfengisneyslu. Ef eitthvað er þá verður þetta til þess að þeir birgja sig upp fyrir lokun.. eiga þannig meira áfengi en annars og drekka jafnvel meira.
  6. Sú hugsun að miða verslun með áfengi við þá sem eiga í vandræðum með neyslu þess gengur ekki upp, hún truflar þá sem ekki eiga í vandræðum en hjálpar þeim sem eiga í erfiðleikum í rauninni ekkert. Með sömu rökum mætti beita takmörkunum á sölu annarra vörutegunda – og ætti í raun miklu frekar við um aðrar vörur en áfengi.
  7. Ein rökin eru þau að vöruúrval sé betra í ríkisrekinni verslun en í einkareknum. Mér finnast þau rök fráleit og þarf ekki að horfa mjög langt aftur til hafta í verslun til að sjá að þau standast ekki. Enda ættu þeir sem telja þetta góð og gild rök að einbeita sér að ríkið yfirtaki rekstur og hefji einkasölu á mikilvægari vörum en áfengi. Vissulega yrði vöruúrval mismunandi eftir stöðum, en ef sú verður raunin að einkarekstur standi ekki undir betra vöruúrvali en ríkisrekstur þá er um leið verið að halda því fram að reksturinn sé niðurgreiddur. Ef það er tilfellið fæ ég ekki séð hvers vegna ríkið ætti að niðurgreiða rekstur á verslun með áfengi en ekki öðrum vörum. Þá gengur ekki upp að halda því fram að vöruúrval á áfengi sé betra hér en annars staðar. Við sjáum til þess að gera fáar vörutegundir af þeim sem framleiddar eru. Ef ekki væri meira framboð annars staðar þá væri engin grundvöllur fyrir framleiðslunni.
  8. Þá er ákveðin mótsögn í rökum þeirra sem telja bæði að hlutirnir séu í fínu lagi eins og þeir eru, vöruúrval og þjónustu séu eins og best verður á kosið – á sama tíma og þeir telja rétt að takmarka neyslu annarra með því að takmarka opnunartíma og framboð – þessir sem þykjast þess umkomnir að segja okkur hinum hvað okkur sé fyrir bestu. Væri þá ekki nær að þeir fögnuðu minna framboði?
  9. Svo er kannski ágætt að hafa í huga að á Íslandi er mjög sérstakt fyrirkomulag á sölu áfengis, muni ég rétt er þetta nánast óþekkt nema í Svíþjóð. Er einhver í alvöru að halda því fram að vínmenning okkar sé til þeirra fyrirmyndar og eftirbreytni að við getum ekkert lært af öðrum þjóðum – og þeim væri nær að taka upp ríkisrekna einkasölu á borðvínum?